Welvaartsverdeling: Naar een rechtvaardiger economisch systeem

De vraag hoe welvaart verdeeld wordt over de samenleving staat centraal in hedendaagse economische en politieke debatten. Terwijl de economie groeit, blijven de inkomens van veel mensen achter. De kloof tussen rijk en arm wordt groter, niet kleiner. Deze pagina biedt inzicht in de mechanismen achter welvaartsverdeling en verkent concrete voorstellen voor een rechtvaardiger systeem.

Van basisinkomen tot hervorming van de vrije markt, van democratisering van de economie tot herziening van belastingstelsels – verschillende denkers bieden perspectieven op één van de meest urgente vraagstukken van onze tijd.

SPOTLIGHT: Mariana Mazzucato

Mariana Mazzucato is een toonaangevende econome die de rol van de overheid in innovatie en waardecreatie opnieuw heeft gedefinieerd. Als hoogleraar aan University College London onderzoekt zij hoe het huidige economische systeem leidt tot een steeds schevere welvaartsverdeling. Haar werk over publieke waarde en de ondernemende staat beïnvloedt beleidsmakers wereldwijd. Meer over Mariana Mazzucato

Mariana Mazzucato

De waarde van alles

Mazzucato analyseert hoe het onderscheid tussen waardecreatie en waardeafpakking vervaagd is. Ze laat zien hoe financiële dienstverlening en aandeelhoudersdenken hebben geleid tot extreme vermogensongelijkheid, en pleit voor een fundamentele herziening van ons economisch systeem.
Boek bekijken

30,99

Op voorraad | Vandaag voor 17:00 besteld, morgen in huis | Gratis verzonden

Mondiale ongelijkheid: winnaars en verliezers van globalisering

De globalisering heeft geleid tot de grootste herverdeling van inkomens sinds de Industriële Revolutie. Terwijl de Aziatische middenklasse spectaculair groeide, kwam de westerse middenklasse onder druk te staan. Deze paradox – wereldwijd afnemende ongelijkheid bij toenemende ongelijkheid binnen landen – vraagt om nuancering van het debat over welvaartsverdeling.

Wereldwijde ongelijkheid - Welvaart in de 21e eeuw

Dave van Ooijen

Een analyse van Branko Milanovic's 'Wereldwijde ongelijkheid' die laat zien dat tussen 1988 en 2008 niet de mondiale ongelijkheid, maar juist de convergentie toenam. De werkelijke uitdaging ligt in de extreme verschillen aan de top: de 1426 miljardairs die samen 2% van het wereldvermogen bezitten.

Artikel lezen

Basisinkomen als remedie tegen ongelijkheid

Een van de radicale voorstellen om welvaartsverdeling te verbeteren is het onvoorwaardelijk basisinkomen. Dit idee, dat lang als utopisch werd afgedaan, krijgt steeds meer serieuze aandacht van beleidsmakers en wetenschappers. De gedachte: door iedereen een minimaal inkomen te garanderen, ontstaat ruimte voor echte vrijheid en kan armoede structureel worden bestreden.

Jan Soons

Basisinkomen van utopie naar realiteit

Jan Soons betoogt dat de ongelijke welvaartsverdeling in Nederland vraagt om fundamentele hervormingen. Hij onderzoekt hoe een basisinkomen niet alleen armoede bestrijdt, maar ook bijdraagt aan een rechtvaardiger samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt.
Boek bekijken

16,50

Op voorraad | Vandaag voor 17:00 besteld, morgen in huis

Branko Milanovic: ‘Laat werknemers financieel participeren in hun bedrijf’

Branko Milanovic

In dit interview legt econoom Branko Milanovic uit waarom werknemers financieel moeten kunnen participeren in hun bedrijf. Hij pleit voor belastingvoordelen voor kleine beleggers en een systeem waarbij werknemers tegen gunstige voorwaarden aandelen krijgen. Zo kan vermogen breder worden gespreid.

Artikel lezen

De vrije markt en haar grenzen

Decennialang gold de vrije markt als wondermiddel voor welvaart en groei. Maar historisch onderzoek toont aan dat ongeremde marktwerking juist leidt tot vermogensconcentratie en machtsmisbruik. Nieuwe economische elites gebruiken hun rijkdom om politieke invloed te verwerven, wat de democratie uitholt en nieuwkomers buitensluit.

De onzichtbare hand - 'Fascinerend, gedegen en doorwrocht'

Sjors van Leeuwen

Historicus Bas van Bavel onderzocht vrijemarkteconomieën vanaf middeleeuws Irak tot modern Europa. Zijn conclusie: markteconomieën brengen aanvankelijk welvaart, maar ondermijnen uiteindelijk hun eigen succes. Vermogensongelijkheid blijkt een doorslaggevende factor bij het verval van welvarende samenlevingen.

Artikel lezen

H.L.J. Lindenbergh

Samenlevingseconomie

Dit boek gaat fundamenteel over rechtvaardige welvaartsverdeling door herverdeling van koopkracht. Het presenteert een alternatief economisch model waarin niet winst maar menselijke welvaart centraal staat, en waarin iedereen kan delen in de vruchten van collectieve arbeid.
Boek bekijken

16,95

Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

Democratisering van de economie

Steeds meer denkers pleiten voor meer democratie in de economie. Het idee dat economische beslissingen waardenvrij zijn, wordt doorprikt. Keuzes over welvaartsverdeling zijn inherent politiek. Werknemers, het midden- en kleinbedrijf, en burgers zouden meer zeggenschap moeten krijgen over economische besluitvorming.

Sander Heijne en Hendrik Noten: ‘Meer democratie in de economie’

Sander Heijne en Hendrik Noten

Sander Heijne en Hendrik Noten introduceren het begrip 'fantoomgroei': economische groei die mensen niet terugzien in hun portemonnee. Ze laten zien hoe het neoliberale beleid sinds de jaren zeventig heeft geleid tot stagnerende lonen terwijl winsten exploderen. Hun pleidooi: meer democratie in de economie.

Artikel lezen

Van kinds af aan was mij geleerd wat een rechtvaardige samenleving nodig heeft: dat alle mensen gelijke kansen moeten hebben en dat niemand in armoede mag leven. Dat rechtvaardigheidsdenken werd tijdens mijn studie nog eens bevestigd en aangewakkerd. Uit: Basisinkomen van utopie naar realiteit

De waarde van alles De vrije markt leidt niet vanzelf tot vrijheid en welvaart. Andersom geldt: vrijheid en gelijkwaardigheid zijn een voorwaarde voor welvaart en goed functionerende markten. Toenemende vermogensongelijkheid ondermijnt beide.

Naar een rechtvaardiger toekomst

De uitdaging is helder: hoe creëren we een economisch systeem waarin welvaart breed wordt gedeeld? Dat vraagt om structurele hervormingen: progressieve belastingen op topinkomens en vermogens, democratisering van bedrijven, publieke investeringen in onderwijs en zorg, en grenzen aan extreme rijkdom.

Verschillende boeken en denkers op deze pagina tonen aan dat rechtvaardigere welvaartsverdeling geen utopie hoeft te zijn. Het begint met het besef dat economische keuzes altijd politieke keuzes zijn. En met de moed om anders te denken over wie waarde creëert, wie daarvan profiteert, en hoe we samen een economie kunnen bouwen die werkt voor iedereen – niet alleen voor de elite aan de top.